I. Ruimtelijke karakteristiek

De kern Itteren bestaat feitelijk uit twee kernen: het oude westelijke deel aan de Maas (Oud-Itteren) en het voornamelijk sinds de jaren vijftig tot stand gekomen oostelijke deel, ook wel Geneinde genoemd. Beide delen worden van elkaar gescheiden door het dal van de Oude Kanjelbeek, die even ten noorden van het dorp in de Maas uitmondt.

Itteren is een voormalig lintdorp. Het historische lint is tegenwoordig nog goed zichtbaar binnen de bebouwde omgeving. De Pasestraat, Brigidastraat en Ruijterstraat in het westelijke deel van het dorp en Geneinde in het oostelijke deel vormen tezamen het historische lint door de kern Itteren: een smalle straat van circa vijf meter breedte, geflankeerd door diverse oude woningen en boerderijen met karakteristieke in- en uitspringende voorgevelrooilijnen en diepe tuinen, vaak ten behoeve van agrarisch gebruik.

Bijzonder zijn de woningen, gelegen aan Aan de Maas, die – hoewel zij worden ontsloten vanaf de Pasestraat – met de voorzijde zijn georiënteerd op de Maas. Tevens zijn stedenbouwkundig interessant de beide blokken in het centrum van Oud-Itteren, die worden omsloten door Ruijterstraat, Putsteeg, Brigidastraat en Vrijthof en waarbinnen zich o.a. de kerk bevindt. Zij doen denken aan twee eilanden, als gevolg van hun hogere ligging en het muurtje dat beide blokken bijna omsluit.

Het oostelijke deel van het dorp, Geneinde, is voornamelijk sinds de jaren zestig tot stand gekomen en kenmerkt zich door een planmatig stratenplan dat breekt met de traditie van het door de eeuwen heen gevormde lintdorp.

De bebouwing binnen het plangebied is traditioneel van aard, met zadeldaken en overwegend gesloten en halfopen straatwanden in Oud-Itteren en afwisselend zadeldaken en platte daken alsmede halfopen en open straatwanden in Geneinde.

Met betrekking tot de op plankaart B aangegeven bebouwingsstructuur gelden de volgende uitgangspunten:

• overwegend gesloten straatwand: een ruimtebegrenzing door hoofdbebouwing zodanig dat het bestaande karakter van een overwegend gesloten straatwand wordt behouden dan wel, waar nog geen straatwand bestaat, een dergelijke straatwand bij de bouw van hoofdgebouwen wordt gecreëerd;

• halfopen straatwand: een ruimtebegrenzing door overwegend twee tot vier aaneen gebouwde hoofdgebouwen zodanig dat het bestaande karakter van halfopen straatwand wordt behouden dan wel, waar nog geen straatwand bestaat, een dergelijke straatwand bij de bouw van hoofdgebouwen wordt gecreëerd;

• open straatwand: een ruimtebegrenzing door overwegend vrijstaande dan wel twee aaneen gebouwde hoofdgebouwen zodanig dat het bestaande karakter van de open straatwand wordt behouden dan wel, waar nog geen straatwand bestaat, een dergelijke straatwand bij de bouw van hoofdgebouwen wordt gecreëerd.

Bij de realisering van het plan vormen de principes van het duurzaam bouwen uitgangs-punt.

II. Functionele karakteristiek

Het gemeentelijk beleid is erop gericht de bestaande kwaliteiten van het plangebied Kern Itteren te behouden en voor zover mogelijk te verhogen. De woonfunctie heeft in dit gebied de prioriteit. De juridische regeling van voorliggend plan is daarom vooral afgestemd op de instandhouding van de kwaliteit van het wonen en de woonomgeving. De meest omvangrijke bestemming binnen het plangebied is dan ook de bestemming Woondoeleinden.

Om de vestiging van eigen voorzieningen op het gebied van detailhandel te stimuleren is in het plan bepaald dat detailhandel met een vloeroppervlak van maximaal 125 m² binnen de bestemming Woondoeleinden via vrijstelling is toegestaan in het gebied rond de kerk, zoals op plankaart A is aangegeven. Op de overige functies die – in potentie – strijdig zijn met de functie wonen, zoals consumentverzorgende ambachtelijke bedrijvigheid groter dan 125 m², is een 3-jaarsclausule van toepassing als gevolg waarvan de geclausuleerde functie, indien zij gedurende een aaneengesloten periode van tenminste drie jaren niet is uitgeoefend binnen de als zodanig bestemde gebouwen, niet meer is toegelaten.

Het voorliggende plan voorziet in een aantal indirecte woningbouwmogelijkheden: Burgemeester en Wethouders kunnen het plan wijzigen ten behoeve van woningbouw voor zover het betreft de op plankaart A met de cijfers 1 t/m 3 aangeduide locaties. De betreffende locaties zijn gelegen op de hoek Pasestraat-Op de Meer, aan de west- resp. oostzijde van de Kapelaanstraat en aan de westzijde van de Oude Kanjelbeek.

Binnen de bestemming Woondoeleinden is voorts een vrijstellingsbevoegdheid opgenomen ten behoeve van het dichtbouwen van open gaten binnen de woningbouwcontouren, de zgn. “incidentele bouwlocaties”. Bij het gebruik maken van deze indirecte woningbouwmogelijkheden dienen de provinciale richtcijfers voor de woningbouw in acht te worden genomen.

Bovendien worden deze procedure primair toegepast voor het realiseren van ouderen-woningen (minimaal 6 en maximaal 10 woningen).

De bestemming Bijzondere doeleinden is gelegd op gebieden c.q. gebouwen met een overwegend openbare, religieuze, maatschappelijke, educatieve of culturele functie. Het belang-rijkste doel binnen deze bestemming is het behoud van deze functies in de daarvoor geschikte bebouwing, met uitzondering van de met het cijfer 3 op plankaart A aangeduide locatie aan de Kapelaanstraat, die in aanmerking komt voor woningbouw.

Binnen het plangebied bevindt zich nog een aantal agrarische bedrijven. Hieraan is de bestemming Agrarische bedrijfsdoeleinden gegeven, waarbinnen tevens enige ruimte bestaat voor beperkt verblijfsrecreatief medegebruik. De bouw van nieuwe bedrijfswoningen is niet toegestaan.

De bestemming Agrarisch gebied met landschappelijke en/of natuurlijke waarden is toegekend aan de gebieden die een (semi-)agrarisch gebruik kennen en tevens landschappelijke en/of natuurlijke waarden bezitten. Het agrarisch gebruik wordt gehandhaafd. Het beleid van het plan is erop gericht om, binnen deze bestemming, de hier aanwezige landschappelijke en/of natuurlijke waarden te handhaven en te beschermen. Het agrarisch gebruik wordt gehandhaafd.

Voor een nader op plankaart A aangegeven gebied (de zgn. “Kanjelzone”) kan de bestemming Agrarisch gebied met landschappelijke en/of natuurlijke waarden door Burgemeester en Wethouders echter worden gewijzigd in de bestemming Natuurgebied, ter veiligstelling van de natuurlijke waarden van deze ecologische verbindingszone.

Om dezelfde reden is binnen de bestemming Groenvoorzieningen een soortgelijke wijzigingsbevoegdheid opgenomen, wederom voor zover het betreft gronden binnen de Kanjel-zone, zoals nader aangegeven op plankaart A.

Binnen de bestemming Agrarisch gebied wordt het bestaande agrarische gebruik gehandhaafd.